Vier vormen van ongewenst gedrag

Agressie en geweld

Hier gaat het om voorvallen waarbij een medewerker psychisch of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen. De uitingsvormen kunnen verschillend zijn:

• verbaal (zoals schelden, beledigen, vijandige boodschappen uitzenden, bedreigen);
• fysiek (zoals een dreigende houding aannemen, schoppen, slaan, bijten, vastgrijpen, krabben, gooien met voorwerpen, de weg versperren, spugen en wapengebruik);
• psychisch (zoals lastigvallen, onder druk zetten, intimideren, bedreigen, stalken en irriteren).

Discriminatie

Discriminatie wil zeggen dat er onderscheid wordt gemaakt op grond van:

• afkomst
• geslacht
• seksuele geaardheid
• leeftijd
• handicap of chronische aandoening
• politieke gezindheid
• arbeidsrelatie (fulltime of parttime)
• arbeidscontract (vast of tijdelijk)
• burgerlijke staat
• nationaliteit
• godsdienst
• levensbeschouwing.

Vaak zeggen mensen dat zij niet discrimineren, zonder dat ze zich realiseren wat discriminatie nu echt inhoudt. Discriminatie uit zich in bijvoorbeeld denigrerende of generaliserende opmerkingen, uitsluiten, intimideren, maar ook in zaken als ongelijke behandeling.

Pesten

Bij pesten gaat het om negatief ervaren gedrag dat langere tijd aanhoudt. Pesten kan op verschillende manieren plaatsvinden:

• grapjes maken ten koste van een ander
• vervelende opmerkingen of belachelijk maken
• beledigen
• openlijk terechtwijzen
• negeren of sociaal isoleren / buitensluiten
• zinloze taken laten uitvoeren
• een persoon imiteren
• roddelen of valse beschuldigingen verspreiden
• kritiek uiten op iemands persoonlijke leven
• stalken (fysiek of digitaal)
• eigendommen beschadigen
• intimideren of ongewenst aanraken.

Pesten gebeurt verbaal en non-verbaal, digitaal en fysiek, openlijk en verborgen. Mensen die pesten hebben dit zelf niet altijd in de gaten, zij zien hun gedrag zelf vaak als grappig. Het is belangrijk om je te realiseren dat de beleving van de 'ontvanger' bepaalt of het gedrag ongewenst is en dus als pestgedrag gezien kan worden.

Pesten is iets anders dan een eenmalig incident of een conflict, hoewel een conflict met een collega of leidinggevende wel aanleiding kan zijn tot pestgedrag. Meningsverschillen, beroepsgeschillen of machtsstrijden die niet worden beslecht, werken het proces van pesten in de hand.

Seksuele intimidatie

Seksuele intimidatie op het werk kan zich openbaren in drie vormen:

• woorden (verbale intimidatie): denk hier aan seksueel getinte opmerkingen, grappen, intieme vragen stellen of toespelingen
• gebaren, gezichtsuitdrukking (non-verbaal): bijvoorbeeld staren, seksueel gerichte gebaren of het tonen van seksueel getinte of pornografische afbeeldingen (ook via mail, WhatsApp of sms)
• direct lichamelijk contact (fysiek): hieronder worden alle vormen van ongewenst lichamelijk contact verstaan. Dit kan een arm om de schouder zijn, beetpakken, knijpen, zoenen, de weg versperren, aanranden of zelfs verkrachten. In iemands 'comfortzone' komen kan ook een vorm van fysieke seksuele intimidatie zijn.

Seksuele intimidatie kan opzettelijk plaatsvinden, maar ook onbedoeld. Dit maakt het soms een lastig te herkennen probleem. Het gaat hierbij namelijk niet om de intentie van de dader, maar om hoe de ontvanger het ervaart: wat voor de één onschuldig is, kan voor de ander vervelend, ongewenst of intimiderend zijn. Het is belangrijk dat de perceptie van het slachtoffer serieus genomen wordt: iedereen bepaalt zelf waar de grens ligt tussen gewenst en ongewenst gedrag.

NB. De vier onderdelen van ongewenste omgangsvormen hebben een overlap met elkaar.